Gdy w firmie pojawia się problem wystawionych, ale nieopłaconych faktur przychodzi czas decyzji co zrobić z taką sytuacją. Wystawiamy kolejne wezwania do zapłaty oraz wysyłamy ponaglenia, ale klient wciąż nie płaci. Takie zaległości mogą być trudne do wyegzekwowania, a więc  zapada decyzja o sprzedaży wierzytelności. Jest to często bardzo dobre rozwiązanie, ponieważ nie znamy pełnej sytuacji finansowej dłużnika, a odzyskanie długu może wiązać się z koniecznością ponoszenia kosztów procesu sądowego i windykacji komorniczej.  Jakie wówczas będą konsekwencje podatkowe i rozliczeniowe sprzedaży wierzytelności?  W tym artykule omówimy kwestie niezapłaconych faktur i podatków, temat trudny, ale warty zgłębienia.

Cesja wierzytelności

Sprzedaż wierzytelności a przychód

Po stronie sprzedającego wierzytelności przychodem jest cena uzyskana ze sprzedaży tych wierzytelności. Na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 7ca ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się przychody z odpłatnego zbycia wierzytelności dotyczącej prowadzonej działalności gospodarczej w wysokości jej wartości wyrażonej w cenie określonej w umowie. Warunkiem jest, aby wierzytelność została uprzednio zarachowana jako przychód należny.

W interpretacji Dyrektora KIS z 25 sierpnia 2021 roku (nr 0113-KDIPT2-1.4011.387.2021.6.MAP) wskazano, że sprzedaż wierzytelności własnej, jeżeli wierzytelność ta uprzednio została zarachowana jako przychód należny, stanowi odrębne zdarzenie, które skutkuje powstaniem przychodu ze zbycia tej wierzytelności ze źródła jakim jest działalność gospodarcza.

Sprzedaż wierzytelności a koszty

Skoro sprzedaż wierzytelności wiąże się z powstaniem przychodu, to powstaje pytanie czy niezapłacona faktura jest kosztem uzyskania przychodu? Kosztem uzyskania przychodów będzie co do zasady wartość brutto sprzedawanej wierzytelności, przy czym jeżeli na transakcji sprzedaży powstaje strata, która jest wyższa od przychodu należnego ze sprzedaży towaru/usługi to koszt podatkowy zmniejsza się o różnicę pomiędzy stratą na sprzedaży wierzytelności a tym przychodem należnym.
Przykład:

Poniżej przykład, gdy strata jest wyższa niż wartość netto faktury

Wyjątek dotyczy podatnika PIT opodatkowanego ryczałtem. W takim przypadku ogólnie nie rozpoznaje się kosztów podatkowych, a sprzedaż wierzytelności własnej podlega opodatkowaniu stawką ryczałtu w wysokości 3% przychodów (art. 12 ust. 1 pkt 3 lit e ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym).
Czyli innymi słowy, czy niezapłacona faktura może być kosztem podatkowym?
Gdy sprzedajesz wierzytelność (czyli np. niezapłaconą fakturę), to co do zasady możesz zaliczyć jej pełną wartość brutto jako koszt podatkowy. Ale uwaga – jeśli na tej sprzedaży poniesiesz stratę (czyli sprzedasz ją taniej niż była pierwotnie warta), to nie zawsze cała ta strata będzie kosztem.
Jeśli ta strata jest większa niż pierwotny przychód, jaki miałeś z tej sprzedaży (np. ze sprzedaży towaru lub usługi), to koszt podatkowy trzeba odpowiednio pomniejszyć – o tę „nadwyżkę” straty.
Wyjątek dotyczy osób, które rozliczają się ryczałtem (PIT-owiec na ryczałcie):
W ich przypadku niezapłacona faktura nie będzie kosztem, gdyż nie można w ogóle uwzględniać kosztów uzyskania przychodu. Sprzedaż własnej wierzytelności jest po prostu opodatkowana stawką 3% od uzyskanej kwoty.

Cesja wierzytelności a podatek VAT

W kontekście podatków przy sprzedaży wierzytelności rozważmy co się dzieje w sytuacji, kiedy przedsiębiorca jest podatnikiem VAT? Czy musi zapłacić podatek VAT od sprzedaży niezapłaconej faktury?
To zależy, czy sprzedaż wierzytelności własnej za wynagrodzeniem można potraktować jako czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT? Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług. Sprzedaży wierzytelności na pewno nie zakwalifikujemy jako odpłatnej dostawy towarów ponieważ, nie spełnia wierzytelność definicji towaru określonej w art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Z kolei w interpretacji Dyrektora KIS z 17 maja 2018 r. (nr 0111-KDIB3-1.4012.219.2018.1.MP)wskazano, że w przypadku zbycia wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności. W związku z tym zbycie wierzytelności własnej dla zbywcy nie jest sprzedażą towarów ani świadczeniem usług, lecz jednym ze sposobów otrzymania zapłaty za dokonaną wcześniej sprzedaż. Tego rodzaju transakcja jest neutralna na gruncie podatku VAT, zatem nie podlega opodatkowaniu ani nie podlega wykazaniu w deklaracji JPK VAT. Na sprzedającym wierzytelność nie spoczywają żadne obowiązki w zakresie podatku VAT.
A zatem czy sprzedając wierzytelności należy wystawić fakturę VAT? Dokonując sprzedaży wierzytelności własnych nie należy wystawiać faktury VAT. Sprzedaż wierzytelności własnych nie podlega opodatkowaniu VAT, a więc nie należy jej dokumentować fakturą VAT.

Inne skutki podatkowe sprzedaży wierzytelności

Inne skutki podatkowe sprzedaży wierzytelności dotyczą podatku PCC. Sprzedaż wierzytelności może podlegać opodatkowaniu PCC, jednak w takim przypadku podatnikiem jest kupujący. Na sprzedającym wierzytelności nie spoczywają żadne obowiązki w zakresie PCC.
Podsumowując temat podatków przy sprzedaży wierzytelności własnych, należy pamiętać, że taka transakcja wywołuje odmienne skutki, jeżeli chodzi o podatek VAT oraz podatek PIT. W tym pierwszym jest to bowiem transakcja neutralna podatkowo, natomiast w przypadku podatku PIT należy rozliczyć przychód i koszty uzyskania przychodów w związku ze sprzedażą wierzytelności (wyjątek dotyczy opodatkowania PIT ryczałtowego, w którym nie rozpoznaje się kosztów podatkowych).
Skorzystaj z pomocy specjalistów
Nie trać czasu na bezskuteczne wezwania do zapłaty i procesy sądowe. Kupimy fakturę  pomożemy Ci pozbyć się problemu z zalegającymi wierzytelnościami. Zespół ekspertów zapewnia szybką wycenę i minimum formalności.